زیارت کربلا

از مقدسترین و بافضیلت‌ترین زیارت هایى که در فرهنگ دینى و روایات اسلامى بیان ‌شده، زیارت قبر سیدالشهدا علیه السلام در کربلا است و براى زیارت هیچ امامى، حتى ‌زیارت قبر رسول خدا صلی الله علیه و آله به این اندازه سفارش و دستور نیست.

در احادیث، گاهى ‌زیارت امام حسين‌ علیه السلام از زیارت کعبه هم برتر و بالاتر به حساب آمده و براى زیارت آن ‌حضرت، پاداشى برابر دهها و صدها حج و عمره بیان شده است و لحن روایات، به گونه‌اى‌ است که آن را براى یک شیعه در حد یک ‌«فریضه‌» مى‌شمارد و ترک آن را ناپسند مى‌داند وهیچ عذر و بهانه و خوف و خطر را مانع از آن به حساب نمى‌آورد و ترک آن را جفا مى‌داند.

از امام صادق‌ علیه السلام روایت است: «زیارة الحسین بن على واجبة على کل من ‌یقرّ للحسین بالامامة من الله عز و جل‌» زیارت حسین بن على‌ علیه السلام، بر هر کس که او را از سوى خداوند «امام‌» مى‌داند، واجب است.

میان عقیده به امامت و دیدار امام (چه در حال حیات و چه پس از مرگ) نوعى ملازمه‌ است و در روایات، به این نکته اهمیت داده شده است. زیارت خائفانه سیدالشهدا هم ارج‌ بیشتر و ثواب افزونترى دارد. این، هم نشانه تاثیر اجتماعى‌ «زیارت‌» و هم میزان عشق و فداکارى ‌«زائر» است.

امام صادق علیه السلام به ‌«ابن بکیر» که سخن از خوف و هراس در راه ‌زیارت سیدالشهدا مى‌گفت، فرمود: آیا دوست ندارى که خداوند، تو را در راه ما ترسان ‌ببیند...؟

و در حدیثى که «زراره» از امام باقر علیه السلام درباره زیارت خائفانه آن حضرت ‌مى‌پرسد، حضرت پاسخ مى‌دهد: خداوند، از هراس قیامت، ایمنش مى‌دارد.

امام‌ صادق علیه السلام نیز به ‌«محمد بن مسلم‌» که با خوف و هراس به زیارت سیدالشهدا مى‌رفت، فرمود: هر چه مساله دشوارتر و پرمخاطره‌تر باشد، پاداش زیارت هم به اندازه آن است و هر کس خائفانه قبر آن حضرت را زیارت کند، خداوند هراس او را در روز قیامت، ایمن ‌مى‌سازد: «ما کان من هذا اشد فالثواب فیه على قدر الخوف و من خاف فى اتیانه آمن الله‌ روعته یوم یقوم الناس لرب العالمین...».

در حدیث مفصلى، امام صادق‌ علیه السلام به ثواب هاى آن ‌اشاره کرده، مى‌فرماید: کسى که هنگام زیارت آن حضرت، دچار ستم سلطانى شود و او را در آنجا بکشند، با اولین قطره خونش، همه گناهانش بخشوده مى‌شود و هر که در این راه‌ به زندان افتد در مقابل هر روزى که زندانى و اندوهگین گردد، در قیامت برایش یک شادى است و اگر در راه زیارت کتک بخورد، براى هر ضربه‌اى یک حورى بهشتى است ‌و در برابر هر درد و رنجى که بر جسمش وارد مى‌شود، یک ‌«حسنه‌» براى اوست.

و مى‌فرماید: «من اتى قبر الحسین عارفا بحقه غفرالله ما تقدم من ذنبه و ما تأخر». هر که‌ عارفانه قبر سیدالشهدا را زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و آینده‌اش را مى‌آمرزد.

آرى... براى رسیدن به کربلا، باید اراده‌اى آهنین، قلبى شجاع، عشقى سوزان داشت و در این سفر، باید ره توشه‌اى از صبر و یقین، پاپوشى از «توکل‌»، سلاحى از «ایمان‌» و مرکبى از «جان‌» داشت تا به منزل رسید، چرا که راه کربلا از «صحراى عشق‌» و «میدان‌ فداکارى‌» و پیچ و خم خوف و خطر مى‌گذرد.

پاداش هاى زیارت کربلا نیز شگفت است. از قبیل: پاداش نبرد در رکاب پیامبر و امام عدل، اجر شهیدان بدر، ثواب حج و عمره مکرر، پاداش آزاد کردن هزار بنده و آماده کردن هزار اسب براى مجاهدان راه خدا و... البته ‌تفاوت اجر و ثواب، به معرفت زائر و کیفیت زیارت و شرایط اجتماعى هم بستگى دارد.

کربلا از یک سو، سمبل مظلومیت اهل بیت و امامان شیعه است، از سویى دیگر مظهر دفاع بزرگ آل على و عترت پیامبر از اسلام و قرآن. توجه و روى آوردن به مزار سیدالشهدا در واقع تکرار همه روزه و همواره حق و یادآورى مظلومیت است.

اگر کعبه و حج و نماز و جهادى هم باقى مانده است، به برکت ‌شهید عاشورا است که احیاگر دین شد و اسلام، تا همیشه مدیون‌ «ثارالله‌» است. خصومت دشمنان اسلام نیز با حسین‌ علیه السلام و مرقد او از همینجاست.

زیارت آن حضرت، همیشه با سختى و هراس و موانع روبرو بوده‌ است. شوق زیارت کربلا، از آغاز در دل شیعیان حق طلب و انسان هاى آزاده و فضیلت‌خواه بوده است.

شیفتگان سیدالشهدا در این راه حاضر به بذل جان و مال و دست و پابوده‌اند و «راه بسته کربلا» همیشه چون حسرتى بر دل شیعه بوده است، چه در دوره‌ امویان و عباسیان، چه در عصر حکومت بعثیان و در تاریخ معاصر و آرزوى ‌«بازشدن راه ‌کربلا» همواره چون مشعلى در دل عاشقان حسین‌ علیه السلام روشن بوده و تلخی هاى هجران را با این ‌«امید» تحمل مى‌کرده‌اند. زائر حسین‌ علیه السلام، عاشقى از خود گذشته است و زیارت کربلا، عبادتى خدایى و ملکوتى.

امام صادق علیه السلام فرمود: «اِذا اَرَدْتَ الحُسَینَ فَزُرْهُ وَ اَنْتَ حَزینٌ مَکرُوبٌ شُعْثاً غُبراً جائِعاً عَطشاناً» هرگاه خواستی حسین (ع) را زیارت کنی، با حالتی اندوهگین و پررنج، خاک آلوده و پژمرده، گرسنه و تشنه زیارت کن ... (در حدیث دیگری است که:) چون حسین بن علی اینگونه به شهادت رسید

به قول حافظ: غبار راه زیارت کربلا، خود طراوت و پاکى است و این آشفتگى و افسردگى، نشاط روح عاشق است.

پانویس

منابع

• جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.